Kadınlar Fitne midir?

Kadınlar Fitne midir?

Fitne فِتْنَةُ (ç. fiten) kelimesi altın ve gümüş gibi değerli madenlerin saflığını anlamak için ateşte eritmek manasına gelen fetn kökünden türetilmiştir. Bu işlemi yapan kişiye, fettan denilir. Fitne yakma, saflaştırma anlamı ekseninde sınav aracı, iyi veya kötü şeylerle deneme, manevî çöküntü, dinî, toplumsal ve siyasî kargaşa anlamlarında kullanılan geniş kapsamlı bir terimdir.

Kadınları hep fitne-fücur, baş belası olarak görmek isteyenler bu düşüncelerini özellikle şu ayetlere dayandırmaya çalışmışlardır:

“Bilin ki mallarınız da çocuklarınız da imtihan içindir (fitne). Büyük ödül, yalnız Allah katındadır.” (Enfal [8] 28).

“Ey iman edenler (inanıp güvenenler)! Eşlerinizden (ezvac) ve çocuklarınızdan bazıları size düşmandır. Onlara karşı dikkatli olun. Ama affeder, hoş görür, bağışlarsanız Allah da bağışlayandır, çok merhametlidir.” (Teğabun [64] 14).

Servet, eşler ve çocukların fitne oluşu, onların imtihana konusu olmalarındandır. Yoksa bunlar baş belası veya düşman demek değildirler! Çocuklar anne-babanın imtihanıdır, onlar da çocuklarının imtihanıdırlar. Çocuk sevgisi kınanacak bir şey değildir. Fakat bu sevgi tutkuya dönüştürülür, o sevgi de Allah’ın sevgisinin önüne geçirilirse, o zaman sevgide Allah’a şirk koşulmuş olur (Bkz. Bakara [2] 165; Tövbe [9] 24). Bunun gibi mal da insanın imtihanıdır. Mala sahip çıkılmalı, ama mala ait olunmamalıdır. Bunlar insanların adeta kaynatıldığı potalar gibidirler. Allah o potalarda insanların cevherini posa ve cürufundan ayırır.

Kadın karşıtı geleneksel anlayış ezvac kelimesini hep kadınlar olarak anlamak istemiştir. Oysaki ezvac kavramı kadınlar gibi erkekleri de kapsamaktadır. Kur’an’da zevc (ç. ezvac) hem eriller (Bakara [2] 230; Mücadile [58] 1), hem de dişiller için de kullanılmıştır (Bakara [2] 102; Nisa [4] 20). Arapçada kelimeler erkekli dişili olduğu halde zevc kelimesinin dişili olan zevce, Kur’an’da geçmez! Kadın için zevce değil, zevc kelimesi kullanılır (Bakara [2] 35). Dolayısıyla Kur’an’da zevc hem kadını hem erkeği ifade eden bir kelimedir.

Zaten ayette tüm kadınların değil, bazılarının düşman olduğu ifade edilmektedir. Kadın için erkek, erkek için kadın fitnedir. Herkes, birbiri için deneme aracı yapılmıştır. Herkes sabredip, hoş görüp birlikte imtihanı kazanmaya çaba göstermelidir.

Görüldüğü gibi Kur’an sadece kadınları değil, erkekler ve başka şeyleri de duruma göre fitne, yani sınav konusu olarak görmektedir. Buna rağmen sadece kadınları fitne olarak görme anlayışı Kur’an’a değil, şahsi düşmanlıklara dayanmaktadır.

Daha fazla bilgi için bkz.: Nurullah Abalı, Kur’an Gözüyle Kadın, Kırmızı Leylek Yay., İstanbul 2019, s. 137-142.